Mechanizm podzielonej płatności reguluje Rozdział 1a ustawy o podatku VAT w artykułach 108a-f.
Jak podaje art. 108a:
Art. 108a. [Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności]
1. Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.
1a. Przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem przekracza kwotę 15 000 zł lub jej równowartość wyrażoną w walucie obcej, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności. Do przeliczania na złote kwot wyrażonych w walucie obcej stosuje się zasady przeliczania kwot stosowane w celu określenia podstawy opodatkowania.
[…]
2. Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:
1) zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
2) zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.
[…]
Procedura (art. 108a pkt. 3)
podatnik wskazuje:
1) kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności;
2) kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto;
3) numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność;
4) numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.
Split payment
Mechanizm podzielonej płatności VAT (ang. Split Payment) to specjalna procedura stosowana przy rozliczaniu transakcji handlowych, w której płatność za towar lub usługę jest dzielona na dwie części:
- Kwota odpowiadająca VAT (podatek od towarów i usług) jest płatna bezpośrednio na dedykowany rachunek VAT należący do dostawcy towarów lub usługodawcy.
- Kwota odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płatna na zwykły rachunek bankowy lub inny wskazany przez dostawcę.
Mechanizm ten został wprowadzony w celu ograniczenia oszustw podatkowych związanych z VAT oraz poprawy skuteczności poboru tego podatku przez organy podatkowe. Poprzez podzieloną płatność, organy te mogą kontrolować i monitorować przepływ środków finansowych oraz sprawdzać, czy VAT został prawidłowo rozliczony i odprowadzony do budżetu państwa.
Dla przedsiębiorców, którzy zastosowują mechanizm podzielonej płatności VAT, oznacza to dodatkowe obowiązki księgowe związane z wyodrębnieniem kwoty podatku VAT i przekazywaniem jej na odpowiedni rachunek VAT. Jednocześnie może to zwiększyć bezpieczeństwo finansowe przedsiębiorców, ponieważ kwota VAT jest oddzielona od kwoty netto, co zmniejsza ryzyko nieuczciwych działań podatkowych ze strony kontrahentów.
W artykule „Art. 108a. Zapłata z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności” omówiono zasady dotyczące sposobu dokonywania płatności podatku VAT przy użyciu mechanizmu podzielonej płatności. Oto tłumaczenie poszczególnych punktów tego artykułu w prostych słowach:
Kiedy należy stosować mechanizm podzielonej płatności
- Jeśli dostajesz fakturę z podatkiem VAT, możesz zastosować podzieloną płatność.
- Jeśli płacisz za towary lub usługi, których wartość przekracza 15 000 zł lub jej równowartość w walucie obcej, musisz zastosować podzieloną płatność.
- Jeśli wystawiasz fakturę związana z umową o partnerstwie publiczno-prywatnym, musisz również przyjąć płatność z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.
Jak działa mechanizm podzielonej płatności
Podzielona płatność polega na tym, że część kwoty odpowiadającej podatkowi VAT jest płatna na rachunek VAT, a część odpowiadająca wartości sprzedaży netto jest płatna na zwykły rachunek bankowy.
Jak dokonywać płatności z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności
Płatność jest dokonywana w złotych polskich za pomocą przelewu, w którym podajesz informacje takie jak kwota podatku VAT, wartość sprzedaży netto, numer faktury i identyfikator dostawcy.
Dodatkowe zasady dotyczące faktur i płatności
- Jeśli otrzymasz więcej niż jedną fakturę od tego samego dostawcy w ciągu jednego dnia lub miesiąca, możesz dokonać jednej płatności za wszystkie te faktury.
- Jeśli dokonasz płatności na rachunek VAT innego podatnika niż ten wskazany na fakturze, możesz być odpowiedzialny za nierozliczony podatek VAT.
Konsekwencje naruszenia przepisów
Jeśli nie zastosujesz się do wymogów dotyczących mechanizmu podzielonej płatności, urząd skarbowy może nałożyć na ciebie dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku VAT.
Jak księgować split payment?
Aby prawidłowo ująć operacje związane z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności w księgach rachunkowych, zaleca się utworzenie dwóch dodatkowych kont w ewidencji analitycznej do konta 13-0 „Rachunek bieżący”. Te dodatkowe konta mogą być oznaczone jako 13-0-1 „Rachunek rozliczeniowy” oraz 13-0-2 „Rachunek VAT”.
Kiedy otrzymujemy należność na rachunek bankowy poprzez mechanizm podzielonej płatności, cała kwota wpływa na rachunek rozliczeniowy. Następnie bank automatycznie przekazuje kwotę VAT na rachunek VAT. Proces ten można ewidencjonować poprzez konto 13-9 „Środki pieniężne w drodze” lub bezpośrednio, w zależności od przyjętej polityki rachunkowości.
W praktyce, jeśli wybierzemy ewidencję za pośrednictwem konta 13-9, to podstawą zapisów na kontach 13-0-1 i 13-0-2 będą wyciągi bankowe generowane dla rachunku rozliczeniowego oraz dla rachunku VAT. Natomiast w przypadku bezpośredniej ewidencji, do ksiąg rachunkowych wprowadzane są jedynie wyciągi bankowe z rachunku rozliczeniowego, a operacja otrzymania należności jest ujmowana w księgowaniu.
Przykład
Założenia
- W dniu 21 sierpnia 2020 r. jednostka otrzymała należność za wykonane usługi budowlane przy zastosowaniu mechanizmu podzielonej płatności w kwocie 40.000 zł brutto (w tym VAT 7.479,67 zł). Zgodnie z komunikatem przelewu po otrzymaniu kwoty 40.000 zł, bank obciążył rachunek rozliczeniowy kwotą 7.479,67 zł i kwotą tą uznał rachunek VAT.
- Do ewidencji przekazania środków pieniężnych między rachunkiem rozliczeniowym i rachunkiem VAT jednostka stosuje konto 13-9 „Środki pieniężne w drodze”.
Dekretacja
13-0-1 „Rachunek rozliczeniowy” – Wn
20 „Rozrachunki z odbiorcami” – Ma
13-0-1 „Rachunek rozliczeniowy” – Ma
13-9 „Środki pieniężne w drodze” – Wn
13-0-2 „Rachunek VAT – Wn
13-9 „Środki pieniężne w drodze” – Ma
| Opis operacji | Kwota | Konto | |
| Wn | Ma | ||
| 1. WB z rachunku rozliczeniowego – wpływ należności od kontrahenta: | |||
| a) wpływ należności na rachunek rozliczeniowy | 40.000,00 zł | 13-0-1 | 20 |
| b) przelew VAT na rachunek VAT | 7.479,67 zł | 13-9 | 13-0-1 |
| 2. WB z rachunku VAT – wpływ kwoty VAT: | 7.479,67 zł | 13-0-2 | 13-9 |
