Kilka słów o amortyzacji

Zgodnie z artykułem 32. o rachunkowości

”Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie – nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Ustalanie stawki rocznej i okresu amortyzacji

[…] Przy ustalaniu okresu amortyzacji i rocznej stawki amortyzacyjnej uwzględnia się okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

1. liczba zmian, na których pracuje środek trwały;
2. tempo postępu techniczno-ekonomicznego;
3. wydajność środka trwałego mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem;
4. prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego;
5. przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

[…] Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę jego amortyzacji. Poprawność stosowanych okresów i stawek amortyzacji środków trwałych powinna być przez jednostkę okresowo weryfikowana, powodując odpowiednią korektę dokonywanych w następnych latach obrotowych odpisów amortyzacyjnych.

Wycofanie lub zbycie środka trwałego

[…] W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia do likwidacji, wycofania z używania lub innych przyczyn powodujących trwałą utratę wartości środka trwałego, dokonuje się – w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych
– odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość.”

Komentarz

Amortyzacja ujmuje w kosztach wydatki na nabycie środków trwałych. W momencie zakupu stanowią one koszt uzyskania przychodu.

1. Wynik finansowy jest obciążany kosztami systematycznego zużycia ŚT, są to odpisy amortyzacyjne
2. Na dzień przyjęcia ŚT do użytkowania musimy ustalić stawkę oraz metodę amortyzacji (liniowa lub degresywna)

Najczęściej stosowana jest amortyzacja liniowa – polega na rozłożeniu wartości początkowej środka trwałego na określony okres amortyzacji w równych częściach.

Metoda degresywna amortyzacji ujęta jest w artykule 16k. pkt. 1 o podatku dochodowym od osób prawnych

„Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej […] o współczynnik nie wyższy niż 2,0, a w następnych latach podatkowych od ich wartości początkowej pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania.”

Zapis dotyczy maszyn i urządzeń z wyłączeniem samochodów osobowych, współczynnik można podwyższyć do 3.0 jeśli gmina na terenie której leży zakład jest zagrożona wysokim bezrobociem o czym mówi art. 16k. pkt. 2. o podatku dochodowym od osób prawnych

„W przypadku używania środków trwałych, określonych w ust. 1, w zakładzie położonym na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, których wykaz na podstawie odrębnych przepisów ustala Rada Ministrów, stawki podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych można podwyższyć przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 3,0, dokonując obliczenia odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zasadą określoną w ust. 1.”

Teraz – jeśli wybierzemy metodę amortyzacji degresywną i w kolejnych latach przed ustaniem okresu amortyzacji osiągnie ona wartość odpisu niższą niż wg metody amortyzacji liniowej – podatnik w takiej sytuacji przechodzi na amortyzacje liniową. Według mnie metoda degresywna, którą prezentujemy później w bilansie daje bardziej realny obraz zużycia środka trwałego, a co za tym idzie bardziej wyczerpuje znamiona artykułu 32. o rachunkowości, mimo iż ustawodawca nie narzuca nam metody amortyzacji ŚT, osobiście bardziej przychylam się ku metodzie degresywnej.